Yumurtalık Kistleri

Pek çok kadında yaşamlarının bir döneminde bu sorunlar ortaya çıkar ve genellikle rutin pelvik muayeneler sırasında fark edilirler. Yumurtalık kistlerinin çoğu ağrısızdır ve hiçbir belirtiye neden olmaz, genellikle tıbbi müdahaleye gerek kalmadan kendiliğinden kaybolur.

​

Yumurtalık Kisti Türleri

​

• Fonksiyonel Kistler 

Çoğu yumurtalık kisti adet döngüsünün normal fonksiyonunun bir sonucu olarak gelişir. Bunlar fonksiyonel kistler olarak bilinir  ve en sık görülen tiptir. Fonksiyonel kistler  genellikle zararsızdır, nadiren ağrıya neden olur ve genellikle iki veya üç adet döngüsü içinde kendiliğinden kaybolur.

 İki tip fonksiyonel kist vardır; folikül ve korpus luteum. ,

​

• Folikül Kistleri

Adet döngüsü sırasında, yumurtalıkların içinde yer alan ve folikül adı verilen kesenin içinde bir yumurta büyür. Genellikle bu folikül bir yumurtayı serbest bırakmak için yırtılarak açılır, ancak bu gerçekleşmezse folikülün içinde bulunan sıvı zamanla artarak yumurtalıkta kist oluşturabilir.

​

Corpus Luteum Kistleri

Normalde yumurtanın salınmasından sonra folikül keseleri kaybolacaktır. Ancak kese kaybolmaz ve folikül kapanırsa kesenin içinde fazladan sıvı gelişerek korpus luteum kistine neden olabilir.

​

Patolojik Yumurtalık Kistleri

Bu tür kistler çok daha nadirdir ve adet döngünüzün normal fonksiyonundaki bir sapma  yerine anormal hücre büyümesinin bir sonucu olarak oluşur.

Bu kistler arasında; dermoid kistler, kistadenomlar ve endometriomalar bulunmaktadır.

​

Dermoid Kistler

Bunlar saç, deri, yağ dokusu veya diş gibi dokuları içeren ve oldukça büyüyebilen kistlerdir. Bu kist türü yumurtalıkta yumurta yapan hücrelerden gelişir ve her türlü hücreye dönüşme olasılığı vardır. Cerrahi olarak çıkarılmaları gerekir.

​

Kistadenomlar

Bu kistler yumurtalığın dış katmanını kaplayan hücrelerden gelişir ve akışkan bir sıvı içerir. Kistadenomlar yumurtalık içinde büyümek yerine tipik olarak bir sapla yumurtalığa bağlanır ve bu nedenle çok büyük boyutlara kadar büyüyebilirler. Çoğu iyi huyludur ve bu nedenle kanserli değildir, ancak yine de cerrahi olarak çıkarılmaları gerekir.

Hem dermoid kistler hem de kistadenomlar ileri derecede   büyüyebilir ve yumurtalık torsiyonuna(sapın etrafında dönerek burulma) neden olabilir; bu çok ağrılı olabilir.

​

Endometriomalar

Bu kistler, rahim endometriyal dokusunun rahim dışında büyüyerek yumurtalıklarda kistlere neden olduğu bir durum olan endometriozisin bir sonucu olarak gelişir. Kistlerin içinde bulunan kan çikolataya benzediğinden endometriomalara çikolata kisti de denmektedir.

​

Yumurtalık Kisti Belirtileri

Yumurtalık kistleri genellikle doğal olarak oluşur ve   yırtılmadığı, boyutlarının çok büyük olmadığı veya yumurtalıklara kan akışını engellemediği sürece sorun yaratmaz.

 

Kist belirtileri şunları içerebilir:

• Karın ve/veya pelvik ağrı veya rahatsızlık

• Ağrılı ilişki

• Karın şişliği 

• İdrar yapmada zorluk veya sık idrara çıkma ihtiyacı

• Menoraji veya düzensiz dönemler

• Regl öncesi aşırı yorgunluk

• Bağırsakların boşaltılmasında zorluk

• Az miktarda yemek yedikten sonra doygunluk hissi

• Hamile kalmakta zorluk

​

Teşhis

Çoğu yumurtalık kisti hiçbir belirti veya bulgu göstermediğinden sıklıkla teşhis konulamaz. Çoğu ilgisiz rutin pelvik muayeneler veya ultrasonlar sırasında bulunur. Ancak kadında yumurtalık kisti belirtilerinden herhangi biri görülüyorsa çeşitli yöntemlerle  tanı konulabilir.

​

Pelvik Ultrason

Bir kistin varlığını doğrulamak, yerini belirlemeye yardımcı olmak kist içeriğini  belirlemek için bir ultrason taraması yapılabilir. 

Ultrason sırasında kist bulunursa, bu takip edilebilir ve birkaç hafta sonra tekrar ultrason yapılabilir.

​

CT veya MRI Taramaları

Kistin yeri veya doğası hakkında ultrasonun kesin sonuç vermemesi durumunda bazen MRI veya CT taraması gerekli olabilir. MRI taramaları, iç organların ayrıntılı görüntülerini üretmek için manyetik dalgaları kullanır. CT taramaları, iç organların kesitsel görüntülerini oluşturmak için vücut görüntüleme cihazlarını kullanır.

​

CA125 Kan Testi

Bir tümörün mevcut olduğu durumlarda, CA125 proteininin kan seviyeleri sıklıkla yükselir ve bu da yumurtalık kanserine işaret edebilir. Bu nedenle bu kan testi, yumurtalık kistinin kanserli olup olmadığının belirlenmesine yardımcı olmak için kullanılır. Bununla birlikte, yüksek CA125 seviyeleri aynı zamanda endometriozis, rahim fibroidleri ve pelvik inflamatuar hastalık gibi kanserli olmayan durumlarda da ortaya çıkabilir.

​

Tedavi

Yumurtalık kistinin tedavisi, sebebine, boyutuna ve görünümüne, hastanın semptomlar yaşayıp yaşamadığına ve menopoza girip girmediğine bağlıdır.Kistin küçük olması ve herhangi bir soruna ya da rahatsızlığa neden olmaması durumunda, doktorunuz kistin izlenmesi  yaklaşımını önerebilir. Bu gibi durumlarda kistte herhangi bir değişiklik olup olmadığını belirlemek için her üç ayda bir ultrason taraması önerilebilir.

Çoğu durumda, yumurtalık kistleri aynı boyutta kalacak veya  kaybolacaktır ki bu durumda genellikle herhangi bir işlem yapılmasına gerek kalmayacaktır.

Fonksiyonel kistlerin çoğu, kadına herhangi bir sorun yaratmadan kendiliğinden kaybolma eğilimindedir; dolayısıyla bu seçenek, kadının gereksiz bir  tedavi görmesini engeller.

Doğum kontrol hapları  yumurtlamayı durdurmak için kullanılır ve bu nedenle bazı yeni kist türlerinin gelişmesini önlemeye yardımcı olabilir. Ayrıca yumurtalık kanseri gelişme riskini azaltmaya da yardımcı olabilirler.Kist büyükse, uzun süredir sebat ediyorsa , rahatsız edici veya ağrılı sorunlara neden oluyorsa veya kanserli olabileceği şüphesi uyandıran görünümler izleniyorsa , kistin veya bazı durumlarda yumurtalığın tamamının alınması için ameliyat olmanız gerekebilir. Yumurtalık kistlerini çıkarmak için kullanılan iki tip ameliyat vardır; laparoskopi ve laparotomi. 

​

Laparoskopi

Yumurtalık kistlerinin çoğu , karın duvarında üç veya dört küçük (5-10 mm) kesiğin açıldığı  laparoskopi  kullanılarak çıkarılabilir . Bu delikler usulünce açıldıktan  sonra cerrah yumurtalıklara erişmek   için pelvise gaz verir  ve  sonra kisti çıkarmak için bir kamera ve özel cerrahi aletler (laparoskop) yerleştirilerek operasyon icra edilir  sağlıklı yumurtalık dokusu korunur. Çıkarılan Kist daha sonra plastik bir torbaya konur  ve karın içine herhangi bir dökülme olmayacak şekilde çıkarılır. Kist çıkarıldıktan sonra kesiler eriyebilen dikişler kullanılarak kapatılacaktır.

Minimal invaziv  laparoskopi  ameliyatı  , büyük bir kesi ihtiyacını ortadan kaldırır ve hastanede kalış süresinin kısalması, daha hızlı iyileşme süreleri ve normal hayata kolay dönüş avantajına sahiptir.

​

Laparatomi

Kistin aşırı derecede büyük olduğu veya kanserli olma ihtimalinin yüksek olduğu durumlarda laparotomi en iyi tıbbi seçenek olabilir.

Laparotomi sırasında, cerrahın kiste kolayca erişebilmesini sağlamak için karın bölgesinde tek, büyük bir kesi yapılır. Buradan kistin tamamı veya bazı durumlarda yumurtalık çıkarılır ve kanser testi için bir laboratuvara gönderilir. Tamamlandıktan sonra kesimi kapatmak için dikişler veya zımbalar kullanılır.

Bu daha invaziv olduğundan ve genellikle işlemin ardından hastanede kalmayı gerektirdiğinden daha az tercih edilen seçenektir.